عقل کلی عبارت از جوهری است که به هیچ وجهی تعلق به اجسام ندارد؛‌ نه از جهت وجود مانند اعراض، نه از جهت فعل و تصرف مانند نفوس، و نه به جزئیت و امتزاج مانند ماده و صورت. عقل کلی به جهت گستره و احاطۀ علمی و مخزنیت آن نسبت به ادراکات عقلی، توسط حکیمانی نظیر علامۀ طوسی به عنوان نفس‎الأمر صور و احکام ذهنیه دانسته شده است. علامۀ حلی در زمان استفاده از محضر علامۀ طوسی این نظریه را ...

مهم‌ترین چالش معاد جسمانی که از طرف برخی از فیلسوفان الهی مخالف، مطرح شده، این است که بدنِ مادی، چون جسمانی است، چگونه می‌تواند پس از جدایی از روح، بعینه دوباره محشور شود و همان روح به او بازگردد؟ آبا بازگشت عین بدن، در قیامت، مبتلا به شبهات فلسفی، مانند شبهۀ آکل و ماکول، حشر انسان عظیم و ...، نمی‌شود؟ ما در این مقاله، سعی خواهیم کرد با روش تحقیقِ بنیادی، توصیفی و پس از بررسی نظریات سه‌گانه (عینی...

پاره ای از اندیشمندان معاصر، از سر بی مهری به قرآن نگریسته اند و کاربست آموزه های آن را در انحصار ملیت، منطقه و عصر خاصی می دانند. اینان به تَبَع چنین باوری، جامعیت مورد اعتنای قرآن را نیز انکار می نمایند. نوشتار حاضر با توجه به آرای علامه طباطبایی، از منظر درون دینی و با رویکردی تحلیلی کوشیده است ضمن بررسی مدلـول آیات مربوط به: جهانی بودن و جاودانگی قرآن، جهانی بودن و جاودانگی رسالت پیامبر’، و ج...

با توجه به رسالت اصلی کتابخانه ها در برآوردن نیازهای اطلاعاتی کاربران، امروزه مدل های جدیدی برای طراحی کتابخانه ها درنظر گرفته می شود که در این میان، کتابخانه های دیجیتال جایگاه ویژه ای را در محیط مجازی اینترنت به خود اختصاص داده اند. این کتابخانه ها با داشتن قابلیت های بیشتر و پیشرفته تر برای مدیریت اطلاعات، از دیگر منابع اطلاعاتی اینترنتی متمایز شده اند.تحقیق حاضر درخصوص دیدگاه های مدیران و ک...

رساله های ریاضی که با عنوان «تحریر متوسطات» شناخته می شوند مجموعه ای از رساله های یونانی و عربی هستند که نصیرالدین طوسی آنها را تحریر کرده است. در این مقاله مؤلف به بررسی کار طوسی در این باره می پردازد و نشان می دهد که تحریرهای طوسی نه صرفاً کپی برداری از رسال? اصلی بلکه یک بازنویسی شامل افزوده هایی است. در اینجا برای نخستین بار متن رسال? تحریر تکسیر دایره طوسی تصحیح شده است. ترجم? عربی متن نیز ...

در این مقاله تحریرهای طوسی و مغربی، از راه تحقیق در ویژگیهای هر یک و تفاوتهای آنها با یکدیگر، بررسی می شود. طوسی در تحریر اُکَر تئودوسیوس به چارچوب ظاهری متن اصلی پایبند بوده است؛ در عین حال با اضافه کردن اصول موضوعه و چند قضیۀ مقدماتی به استحکام ساختار ریاضی این رساله افزوده است و جملاتی را که خود به متن اضافه کرده است با عبارات مشخصی چون «أقول» و «فی بعض النسخ» از متن اصلی جدا کرده است. شیوۀ نگ...

تأویل از واژه هایی است که در علوم قرآن، تفسیر، حدیث، اصول فقه، کلام، فلسفه و عرفان به کار رفته است. از دیرباز این واژه بحث برانگیز و در چیستی و ماهیت آن، آرای گوناگونی از سوی اندیشمندان و مفسران ابراز شده است. مفسران، عارفان، متکلمان، باطن­گرایان و حتی تجربه­گرایان، هر کدام به نحوی پرده از چهره این واژه بر داشته­اند که نتیجه­ی آن، برداشت­های مختلف و بعضاً ناسازگار است. در این مقاله ضمن بررسی تفا...

رساله‌های ریاضی که با عنوان «تحریر متوسطات» شناخته می‌شوند مجموعه‌ای از رساله‌های یونانی و عربی هستند که نصیرالدین طوسی آنها را تحریر کرده است. در این مقاله مؤلف به بررسی کار طوسی در این باره می‌پردازد و نشان می‌دهد که تحریرهای طوسی نه صرفاً کپی برداری از رسال? اصلی بلکه یک بازنویسی شامل افزوده‌هایی است. در اینجا برای نخستین بار متن رسال? تحریر تکسیر دایره طوسی تصحیح شده است. ترجم? عربی متن نیز ...

مرحوم علامۀ محقق، علی دوانی، در 1308 ش./ 1929 م. در روستای دوان از توابع کازرون متولد شد. دوران کودکی‌ و نوجوانی را در زادگاه خود سپس آبادان گذراند و در 1332 ش./1943 م.، برای تحصیل علوم دینی به نجف‌ اشرف رفت و به مدت پنج سال و نیم از درس استادان و فضلای آن دیار استفاده کرد. در بهار 1327 ش./ 1948 م. به ایران آمد و پس از سیر و سیاحت و ازدواج (1328 ش./1949 م.)، در قم سکونت گزید و به ادامۀ تحصیل‌ پ...

یکی از پیوندهای ریاضیات با فقه، «حساب الفرائض» است. این موضوع عمدتاً در کتاب‌های مفصل فقهی و در بخش «کتاب الفرائض» یا «کتاب المیراث» می‌آید؛ اما تک‌نگاری‌هایی نیز در این زمینه تألیف شده است. هدف از این مقاله تحقیق و برررسی یکی از این تک‌نگاری‌هاست. این تک‌نگاری رساله‌ای منسوب به علامۀ حلی و با موضوع حساب الفرائض است. این انتساب مبتنی بر تصریح کاتب در ابتدای نسخۀ مذکور است. در این مقاله این انتسا...